Nieuws
RSS 2.0
01-09-2020 door DVDP

Bijzondere waarnemingen zomer 2020

Bijzondere waarnemingen zomer 2020De zomer is een rustige periode om vogels te kijken. Er is niet veel beweging meer. De vogels zijn stil(ler). De uitgevlogen juvenielen zitten goed verborgen in het dichte bladerdek. Maar af en toe valt er wel eens een verrassing uit de bus. Het is ook dan dat de voorjaars- en najaarstrek elkaar bijna ontmoeten. Begin juni zijn er nog soorten die toekomen uit het diepe zuiden (bosrietzanger, wespendief, …) terwijl in juli de steltlopertjes al terug beginnen te trekken.

Ik zou graag ook even benadrukken dat dit een overzicht is van de bijzondere waarnemingen. Dit zegt weinig over hoe het gaat met onze natuur dichtbij, gezien het vaak gaat over soorten die slechts kort ter plaatse blijven voor ze verder trekken. Om echte conclusies te trekken wachten we de nieuwe Vlaamse broedvogelatlas af.

Juni is ondertussen uitgegroeid tot dé gierenmaand in België. Met de juiste omstandigheden kan het gebeuren dat groepjes gieren uit Frankrijk tot bij ons zwerven. We kregen in het verleden al vaker groepjes op bezoek. Ook dit jaar pikten we een kruimeltje mee. GDG zag een vale gier uit het kasteeldomein Ooidonk vliegen. De gier vloog zo laag over dat zelfs via de foto de ring kon afgelezen worden. Het dier was 3 jaar oud en geringd in het Réserve nationale d’Ossau in het departement Pyrénées-Atlantiques. Eind augustus werd het dier terug gezien in de broedkolonie in Frankrijk waar de ring opnieuw kon afgelezen worden.

Begin juni was er ook een zangpost van grauwe gors te Mullem (DDG). Een kruisbek werd gezien in de Hospicebossen te Nazareth (NVW), waar ook de bonte vliegenvangers met jongen nog werden gezien in juni (NVW). Grauwe vliegenvanger werd in 24 km-hokken gezien. Te Hillegem werd een goudvink (DVDB) gehoord. Gekraagde roodstaarten werden gezien in Eke, Gavere, Zulte, Olsene, Kwaremont en Grotenberge. Zingende orpheusspotvogels werden gehoord in Erwetegem (HHA), Grootmeers Zingem (DDG), Elene (TDE), Burreken te Brakel (LVDL) en Nukerke (SFE). Een zwartkopmeeuw vloog over Deinze (VLO). Een grote mantelmeeuw liet zich zien op een parking in centrum Ronse, bij de afvalcontainer (BDE).  Een lepelaar vloog over Deinze (VLO). Aan de loods van Bos t’Ename zong een nachtegaal (BVE). In juli komt de trek van steltlopertjes terug op gang. Over de Hospicebossen te Nazareth vlogen in het begin van de maand 8 regenwulpen over (MVB). Er volgden ook nog 3 waarnemingen van overvliegende regenwulpen over Eine, met max. 5 ex (DDG, ADV). Een goudplevier vloog in juli over Asper (JaVH).  In Nukerke dook een hop op (RVH). VLO zag zowel over Deinze als Astene 2 zwartkopmeeuwen vliegen. Een pontische meeuw zat langs de Schelde in Eine (DDG). 3 overvliegende zwarte ooievaars werden gezien in Eke (ACO) en Hillegem (MVA). Een purperreiger werd gezien in de Langemeersen te Petegem (BHE). Een kleine zilverreiger vloog over Elene (THA). Een jonge havik vloog tegen een raam in Deinze (RWO). Broedsucces kwam er van 2 koppels visdieven, eentje in Grammene (BDE) en eentje in Eine (DVDP). Aalscholvers kwamen tot broeden in een pyloon vlakbij de Brielmeersen (VLO, EDV) en aan de Callemoeie (NVW). Ze brachten respectievelijk 2 en 3 jongen voort. Dat is voor deze soort toch al haast 20 jaar geleden dat er minstens een broedpoging was. In de Leiemeersen te Bachte-Maria-Leerne werden 6 koppels grutto geteld met behulp van een drone. Havik broedde in Herzele (WDG). De bruine kiekendief kwam uiteindelijk tot broeden in Kluisbergen (mislukt), Langemeersen (jongen op nest, maar geen uitgevlogen?), Snippenweide (3 juvenielen) en Mullem/Huise (3 juvenielen). Nooit eerder waren er zo veel broedsels van deze moeraskiek in onze regio. Een koppel oehoe bracht een jong voort in Ronse. Jonge ransuilen werden gehoord in Bachte-Maria-Leerne, Eine, Zingem, Grotenberge en Ruien. De bonte vliegenvanger in de Hospicebossen bleek niet de enige te zijn die broedt in onze regio. In het kader van het onderzoek van de nieuwe broedvogelatlas kregen NVW en JBU toelating van de graaf om het domein van Ooidonk te betreden. Daar werd minstens nog 1 broedgeval ontdekt.

Over de hele periode stroomden nog 13 waarnemingen van rode wouw binnen en 3 van zwarte wouw. Kwartels werden op 9 locaties gehoord. Middelste bonte spechten werden gezien aan het kasteel van Ooidonck (NVW), Kluisbos (LDE) en Nazareth (GDG). Wielewaal liet zich opmerken in 15  verschillende km-hokken. . De steeds zeldzamer wordende grote lijster bracht jongen voort in Nokere (LKI) en werd verder ook nog gezien in Kruishoutem, Bachte-Maria-Leerne en Bost ’Ename en Bos ter Eecken in Ronse.

Op de Callemoeie te Nazareth werden de hele periode geoorde futen gezien, tot max. 4ex (BDE). Of ze daar gebroed hebben is onduidelijk. De kleine plevieren brachten er wel jongen groot. Begin juni dook er een drieteenstrandloper op in fraai zomerkleed (DVDP). Een zwartkopmeeuw pauzeerde er ook even (NVW). 2 Zwarte sterns doken op in juni (WSI), gevolgd door nog een waarneming in juli (NVW) en augustus (BDE). Een jonge lepelaar verbleef eind juli een dikke week aan de plas (NVW). Een kwak (TNA, BDE) en koereiger (JDW) werden er ook gezien begin juni. Eind juli en begin augustus volgde er nog een waarneming van koereiger. Een overvliegende purperreiger werd in augustus ook gezien (BDE, TNA). Eind augustus verbleven er ook nog een kleine zilverreiger (BDE), 2 bosruiters (TNA) en een bontbekplevier (BDE) aan de plas.

Dé klepper van de zomer moet wel de arendbuizerd zijn die door DDG half augustus gezien werd boven Oudenaarde. Ondanks het snel doorgeven van de waarneming met passende beschrijving, kon het dier niet opgepikt worden door anderen. Het zou de eerste waarneming voor onze regio zijn.

In augustus zag EDV een bosruiter in Grammene. Op het einde van de maand zag HVE maar liefst 35 morinelplevieren over Roborst vliegen. Een purperreiger werd aan een tuinvijver in Zulte gezien (PDE), terwijl er ook een over de Snippenweide in Eine vloog (DDG).  Een jonge zwarte ooievaar rustte even uit in Sint-Lievens-Esse (M) en eentje vloog over het Burreken (LNE). Een zwarte specht werd gezien in het Kluisbos (LDC). Een gezenderde Nederlandse grauwe kiekendief vloog over Nazareth naar Wannegem om via Tiegem verder naar Frankrijk te vliegen. In de laatste week van augustus doken ook de eerste paapjes terug op op verschillende locaties.

Foto: Vale gier in Ooidonck in juni door Gilbert De Ghesquière
01-06-2020 door DVDP

Bijzondere waarnemingen lente 2020

Bijzondere waarnemingen lente 2020Wat een bizar voorjaar. Eigenlijk weet ik niet waar te beginnen. Een poging. We maakten de droogste mei sinds 1833 mee. Een jammerlijk modeverschijnsel van de laatste jaren. Help, we drogen uit! Ik hoop dat als dit boekje in je bus valt, we ondertussen al een beetje hemelwater mochten verwelkomen. Bovendien werd er ook nog eens volop geïnventariseerd voor de toekomstige broedvogelatlas. Misschien konden de vrijwilligers van het broedvogelproject wel dankbaar gebruik maken van de stilte dankzij de ophokplicht sedert half maart van de Homo sapiens sapiens (dat alwetende wezen dat in zijn alwetendheid de boel toch redelijk aan het verkloten is). Het vogelconcert zal in de stedelijke omgevingen toch net iets luider geweest zijn dan in gebruikelijke ochtendlijke rat race. Maar goed, bijzondere waarnemingen in VA+, die waren er zeker:

De lente begon nat in de eerste weken van maart ,ja echt waar. De steltlopers tankten bij in de natte gebiedjes van de regio. Grutto’s, kemphanen, bonte strandlopers, witgatjes, kleine plevieren en kluten doken op aan de plasjes in de regio. Even rusten en eten, en daarna verder op doortrek naar de permanent nattere gebieden. Zucht, wat een heerlijkheid zou het toch zijn mochten de meersen langs onze rivieren wat langer water vasthouden.
Een zeearend trok in de eerste week van maart over Etikhove (DVQ). Zeearenden doen het vrij goed in de buurlanden, maar zo’n vliegende deur in de regio, dat gebeurt toch niet vaak: 3 waarnemingen in de laatste 10 jaar. Een zwarte specht werd verschillende keren gezien en gehoord in het Kluisbos, en ook eens op de Hotond. De middelste bonte specht doet het zeer goed en wordt op steeds meer locaties gezien. Over Schorisse vlogen 2 kraanvogels (TVM). Op de Snippenweide te Eine werden tot max. 6 bokjes geteld (DDG).Een grauwe gors werd in Mullem gezien (VGA). 2 Europese kanaries doken op in een tuin in Etikhove (JCO).


De Callemoeie te Nazareth is al altijd een magneet geweest voor voorbij trekkende watervogels en steltlopers. Een mannetje krooneend (NVW) dook er begin maart op. Daar werden ook tot max. 6 geoorde futen gezien (NVW). Ook een mooi in zomerkleed getooide roodhalsfuut (NVW) liet er zich zien begin april. Een kleine zilverreiger bleef even ter plaatse half april (NVW). Een of twee bontbekpleviertjes lieten zich langdurige tijd zien op het slik. Ook een zwarte ruiter (BDE/NVW) werd er gezien. Dwergmeeuwen lieten er zich sporadisch zien, tot een max. van 14 ex (BDE) tegelijk eind april. Begin mei vlogen er tot 4 zwarte sterns rond de Callemoeie (BDE, TNA). Twee waarnemingen van bosruiter, waarvan 1 keer 6 ex (JaVH). Een kwak en een koereiger verbleven er ook een dagje (JDW). Een drieteenstrandloper werd er eind mei ook nog ontdekt (TNA), net als grote mantelmeeuw (EDV).


Twee steltkluten (EDV) werden in Zulte langs de Leie ontdekt in april. Overtrekkende regenwulpen werden in Eine (ADV) en Bachte-Maria-Leerne (RDS) opgemerkt. Purperreigers werden ook vier plekken gezien in april, vooral langs de Schelde. Een kleine zilverreiger vloog over de Snippenweide (ADV). 3 Kraanvogels vlogen over Bachte-Maria-Leerne (FGH). Smelleken werd in april gezien in Paulatem (HVE), Zingem (BVE en Franskouter te Boekel (HVE). In Heurne (DDG) en Nokere (LKI) werd een draaihals gezien. Een Europese kanarie vloog over het Parkbos in Lierde (JBE) en in Nederzwalm was er een tijdelijke zangpost (DDG). Twee zwarte ooievaars (PVD) werden op 20 april gezien boven Bos ’t Ename, en konden op nog een aantal locaties opgepikt worden door alerte vogelaars tot boven Dikkelvenne.


Overtrekkende zwartkopmeeuwen werden in april en mei gezien op verschillende locaties tussen Schelde en Leie. Lepelaars werden op een vijftal locaties opgemerkt. Vanaf half april werden op diverse locaties ook paapjes en beflijsters gezien op doortrek. De nachtegaal doet het beter in VA+ de laatste jaren. Vroeger moesten we het doen met een paar of zelfs geen zangposten, terwijl de soort dit voorjaar toch al in 14 verschillende km-hokken werd gehoord. Ook de wielewaal werd in 14 km-hokken gezien/gehoord, net als de gekraagde roodstaart. Appelvinken werden op 6 locaties gezien, goudvink op 5 locaties. Er resten ons nog amper 7 zangposten van de grote lijster.


Er stroomden redelijk veel waarnemingen van roofvogels binnen. Recht evenredig met het mooie weer en het gegeven dat er veel mensen thuis waren? Een 12-tal visarenden, 15-tal rode wouwen en maar liefst 51 waarnemingen van zwarte wouw ( incl. dubbelwaarnemingen).


In mei werden kwartels op een 7-tal locaties gezien of gehoord. Begin mei werd een hop (PVDB) ontdekt in Petegem-Schelde. Een paar dagen later werd er in Edelare (NGE) ook nog eentje gezien. Een duinpieper werd gespot in Welden (DDG). Een goudvink werd gehoord in Zonnegem (PHE). Zomertortel is dan toch nog niet helemaal verdwenen: we kregen 5 waarnemingen binnen in deze maand. Helaas zullen dat vooral doortrekkers zijn. Van de orpheusspotvogel hadden we tot een paar jaren geleden bevestigde broedgevallen. Net als vorig jaar komen we dit jaar voorlopig(?) niet verder dan enkele sporadische zangposten die weer uitdoven (doortrek). Er was een zangpost aan Bos t’Ename (PVD), Snippenweide Eine (ADV) en Elene (TDE). Een woudaapje werd gehoord op het Dal (DDG). Een vrouwtje grauwe kiekendief werd gezien in Wannegem-Lede (JaVH). Over Strijpen trok ook een zwarte ooievaar (CNU) eind mei. Een snor snorde uit een rietkraag in de Langemeersen (WPA). Een Engelse gele kwikstaart werd gezien in een aardappelveld aan de Doorn in Eine (DDG). Een zeldzame nachtzwaluw werd gevonden in een tuin in Maarke-Kerkem (LMI).


Net als vorig jaar, verwelkomen we opnieuw de oehoe als broedvogel in de regio. Ook havik broedt op een paar locaties in de regio. Meerdere koppels slechtvalk bracht hadden een nest. De bruine kiekendieven zijn actief in de Scheldevallei met meerdere broedsels. Bonte vliegenvanger broedt net als vorig jaar terug in de Hospicebossen. Roodborsttapuiten hielden op diverse locaties een babyborrel.


Besluiten doe ik met een oproep om zoveel mogelijk waarnemingen in te voeren op https://vwgvap.waarnemingen.be/ . De komende drie jaren wordt er nog volop geïnventariseerd door vrijwilligers van de VWG voor de broedvogelatlas. Hun inventarisatiewerk kan aangevuld worden met losse waarnemingen uit bovenstaande website. Als je een broedgeval wil ingeven, moet je bij de optie gedrag wel de juiste broedcode ingeven: bv. zingend, uitgevlogen jongen, nestbouw, … . Dat mag van de algemene tot minder algemene soorten zijn. Hoe meer data, hoe beter.

Foto: zwartkopmeeuw door Luk Neujens
29-02-2020 door DVDP

Bijzondere waarnemingen VA+ winter 19-20

Bijzondere waarnemingen VA+ winter 19-20De afgelopen maanden zijn eigenlijk de naam winter niet waard. Zeer zacht, geen enkele sneeuwdag, amper wat vorst en vooral een zeer winderig slot in februari met Ciara, Dennis, Ellen, … . Dat heeft ook zijn weerslag op de vogels. De echte wintergasten komen gewoon niet meer afgezakt naar Vlaanderen. Waarom zouden ze ook? Ten noorden van ons is het immers ook gewoon zacht. Het nieuwe normaal?

De grote plassen in de regio bleven ook relatief leeg. De Donkvijver is een schim van wat het ooit was als overwinteringsplaats. Dat ligt ook aan het feit dat er op de Donk enorm veel verstoring is door recreatie. Toch bleken 2 grote zee-eenden (LVDL) het wel oké te vinden. Ze bleven van begin januari tot half februari aanwezig. Dat was toch al van 2012 geleden dat we er nog op bezoek hadden in de regio. Ook een geoorde fuut (DVDP) tekende present.

De Callemoeie kent ook steeds lagere aantallen. Toch vond je er de hele winter grote zaagbekken. Maximum aantal: 8 (VLO). Op de oude Leiearmen werden er af en toe ook gezien (BDE, VLO). Eind december zat er ook een geoorde fuut op de Callemoeie (TNA, e.a.).

52 kolganzen deden eind februari de Leiemeersen te Bachte-Maria-Leerne aan. (GSP).

Over Franskouter te St-Denijs-Boekel vlogen 64 goudplevieren in februari (BHE, DVDP). Houtsnippen werden op een 20-tal locaties gezien. Bokjes waren te vinden in Godveerdegem (EDB), tot 3 ex Snippenweide Eine (DDG), Langemeersen Petegem en Meerspoort Oudenaarde (LVDL). Een overwinterende oeverloper zat langs de Schelde te Melden (NGE). Een wulp (HVE) vloog over St-Maria-Latem. Eind februari bezochten grutto’s de Callemoeie: max. 15 ex (LNE).

Ooievaars bezetten in februari opnieuw enkele nesten in de Brielmeersen te Deinze. Een slaapplaats van grote zilverreigers werd ontdekt in de Scheldemeersen te Zingem.

In de winter worden ook de meeuwenslaapplaatsen goed opgevolgd. Maximale aantallen van 8 pontische meeuwen en 4 geelpootmeeuwen werden geteld op de Callemoeie (NGE, BDE). De hele winter verbleven er ook 2 geelpootmeeuwen aan de sluis in Berchem. Een zwartkopmeeuw bezocht de slaapplaats op de Callemoeie in december (NGE) en februari (LNE, BDE). Er zat er ook eentje in St-Martens-Leerne in februari (BNO, JeVH). Eind januari haalde NGE er ook een dwergmeeuw uit op de Donk. Een grote mantelmeeuw werd 2 keer gezien op de Callemoeie (BDE, NGE) en nog 2 keer aan Noorderwal Deinze (VLO, KVE).

Aan het Beiaardbos te Kwaremont werd in februari een havik gezien (WDC). Blauwe kiekendieven werden de hele winter gezien over de hele regio. De slechtvalken van de Walburga hebben hun nestbak ook opnieuw gevonden, al heeft het mannetje Han een nieuw vrouwtje gevonden (GGR).

Vanaf januari lieten oehoes zich horen in het zuiden van de regio. Ransuilen waren te zien in Zingem, Welden, het Kluisbos, Kwaremont en Astene.
Middelste bonte spechten lieten zich zien in het Kluisbos, Ronse, Schorisse en Beerlegem. In het Kluisbos heeft ook de zwarte specht een territorium ingenomen.

Boomleeuweriken werden gezien in Gavere, Zingem, ’t Burreken en St-Denijs Boekel. De steeds zeldzamer wordende grote lijster werd nog maar op een handvol locaties gezien. In de Langemeersen overwinterde een koppeltje roodborsttapuit, net als in Mater en Zulte. Appelvinken werd gezien in Meilegem, Ronse en Michelbeke. Een goudvink werd gezien in Lierde (BHO). Op Franskouter te St-Denijs-Boekel verbleef een ijsgors voor enkele dagen (HVE).

De VWG kreeg ook heel droevig nieuws. We moesten veel te vroeg afscheid nemen van Geert Colembie. We kenden Geert als vaste waarde op zijn trektelpost Leystraat, begenadigd vogelaar en bioboer met een hart voor akkervogels. Het vogelleven genoot ook met volle teugen van Geert zijn akkers: grauwe gors, ijsgors, sneeuwgors, blauwe kiekendief, zeldzame en minder zeldzame vogels. Ze vonden er allemaal een oase van rust en voedsel. Geert, we gaan je missen.

Bedankt aan alle waarnemers. Blijf je waarnemingen invoeren op www.wgvap.waarnemingen.be!

Foto: grote zee-eenden, Donk Oudenaarde (PVDB)